399B Trường Chinh, phường 14, quận Tân Bình, TP.HCM
Nuôi tôm nước ngọt là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế, cải thiện đời sống người dân và tạo ra nguồn cung ứng thủy sản chất lượng cao cho thị trường trong nước và xuất khẩu. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá vùng nuôi tôm nước ngọt lớn nhất nước ta, hiểu rõ hơn về tiềm năng, lợi thế, cũng như các kinh nghiệm, giải pháp nuôi tôm nước ngọt bền vững.
Khi nhắc đến vùng nuôi tôm nước ngọt lớn nhất nước ta, không thể không nhắc tới Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Đây là khu vực chiếm phần lớn diện tích nuôi trồng thủy sản của cả nước, trong đó nuôi tôm nước ngọt là một ngành nổi bật. Các tỉnh như Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Kiên Giang, An Giang và Đồng Tháp dẫn đầu trong việc nuôi tôm nước ngọt, nhờ điều kiện tự nhiên và thổ nhưỡng thuận lợi.
• Đồng bằng sông Cửu Long có hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt, cung cấp nguồn nước dồi dào và sạch, rất phù hợp để nuôi tôm nước ngọt.
• Khí hậu nhiệt đới gió mùa ổn định, với nhiệt độ trung bình từ 25–30°C, tạo môi trường lý tưởng cho sự phát triển của tôm.
• Đất phù sa màu mỡ, giàu dinh dưỡng, giúp tiết kiệm chi phí cải tạo ao nuôi.
• Người dân ĐBSCL có truyền thống và kinh nghiệm lâu đời trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là tôm.
• Hiện nay, nhiều địa phương đã ứng dụng các công nghệ hiện đại như hệ thống tuần hoàn nước (RAS), sinh học hữu cơ, và công nghệ IoT để kiểm soát chất lượng môi trường và tối ưu hóa sản lượng.
Theo số liệu thống kê, mỗi năm, ĐBSCL đóng góp hơn 70% sản lượng tôm nước ngọt của cả nước, trong đó các giống tôm càng xanh và tôm sú nước ngọt chiếm ưu thế.
Để đạt hiệu quả cao trong nuôi tôm nước ngọt, bạn cần lưu ý các yếu tố sau:
• Ưu tiên các giống tôm khỏe mạnh, không mang mầm bệnh. Tôm càng xanh, tôm sú nước ngọt là hai giống phổ biến và có giá trị kinh tế cao.
• Mua giống từ các cơ sở uy tín, có chứng nhận kiểm dịch.
• Vị trí ao nuôi cần gần nguồn nước sạch, cách xa khu dân cư hoặc khu công nghiệp để tránh ô nhiễm.
• Vệ sinh, khử trùng ao trước khi thả tôm, đảm bảo độ sâu ao từ 1,2–1,5m để duy trì nhiệt độ ổn định.
• Duy trì độ pH nước từ 7,5–8,5 và nồng độ oxy hòa tan trên 4mg/l.
• Sử dụng chế phẩm vi sinh để kiểm soát chất lượng nước, hạn chế việc dùng hóa chất để bảo vệ hệ sinh thái.
• Cho tôm ăn thức ăn tự nhiên kết hợp thức ăn công nghiệp giàu dinh dưỡng, đảm bảo khẩu phần cân đối.
• Thường xuyên kiểm tra sức khỏe tôm, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như bỏ ăn, nổi đầu để xử lý kịp thời.
• Tăng cường sử dụng công nghệ thông minh trong giám sát và quản lý môi trường ao nuôi.
• Áp dụng mô hình nuôi tuần hoàn khép kín để tiết kiệm nước và giảm thiểu ô nhiễm.
• Giảm phụ thuộc vào hóa chất và kháng sinh, sử dụng các chế phẩm sinh học và thức ăn hữu cơ để nâng cao giá trị sản phẩm.
• Nuôi tôm nước ngọt hữu cơ đang là xu hướng được nhiều thị trường quốc tế ưa chuộng.
• Kết nối người nuôi, doanh nghiệp chế biến và nhà phân phối để tạo chuỗi cung ứng bền vững, tăng giá trị gia tăng cho sản phẩm tôm nước ngọt.
• Xây dựng thương hiệu tôm nước ngọt ĐBSCL trên thị trường quốc tế.
Hai loại phổ biến là tôm càng xanh và tôm sú nước ngọt. Tôm càng xanh thường được chọn nhiều vì dễ nuôi và thích nghi tốt với môi trường nước ngọt.
Tôm giống khỏe thường bơi lội nhanh nhẹn, có màu sắc sáng bóng, không bị cong vẹo hay đứt râu, và không có dấu hiệu bệnh lý như đốm trắng hoặc lở loét.
Tôm có thể ăn cả thức ăn công nghiệp lẫn tự nhiên. Thức ăn công nghiệp cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, trong khi thức ăn tự nhiên như phiêu sinh vật và động vật đáy giúp tôm phát triển khỏe mạnh.
Một số bệnh thường gặp ở tôm nước ngọt là bệnh đốm trắng, bệnh gan tụy, và bệnh do ký sinh trùng. Phòng bệnh bằng cách quản lý nước tốt và sử dụng chế phẩm sinh học.
Hệ thống sục khí rất cần thiết, đặc biệt vào ban đêm hoặc khi mật độ nuôi cao, để đảm bảo đủ oxy hòa tan (DO) cho tôm phát triển.
Ao nuôi tôm nước ngọt nên có diện tích từ 500-2000 m², sâu khoảng 1.2-1.5 m. Đáy ao phải được san phẳng và có lớp bùn mỏng để tránh tích tụ chất thải.
Nên. Lót bạt pe hoặc màng chống thấm tự dính hdpe là cách ngăn chặn rò rỉ thất thoát nước, giảm bùn thải, hạn chế mầm bệnh và dễ vệ sinh đáy hồ, tạo môi trường nước sạch giúp tôm phát triển tốt.
Tóm lại, Đồng bằng sông Cửu Long là vùng nuôi tôm nước ngọt lớn nhất nước ta, đóng vai trò then chốt trong việc phát triển kinh tế nông thôn và xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Với điều kiện tự nhiên thuận lợi, kỹ thuật tiên tiến và mô hình canh tác đa dạng, vùng này không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn tạo đà vươn ra thị trường quốc tế. Tuy nhiên, người nuôi cần lưu ý các thách thức và giải pháp cụ thể để phát triển bền vững, hiệu quả và lâu dài.
